Cây nhọ nồi (Cỏ mực): Tác dụng và bài thuốc hay chữa bệnh

Nhọ nồi là cây cỏ dại mọc hoang ở nhiều nơi như cánh đồng, ven đường, ven bờ ruộng, vườn nhà… Từ xưa, nhọ nồi đã được các cụ ta sử dụng để cầm máu, sau đó được nghiên cứu có nhiều tác dụng tốt trong việc điều trị bệnh. Cụ thể đặc điểm của cây nhọ nồi là gì, tác dụng và những bài thuốc hay chữa bệnh bằng nhọ nồi như thế nào. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!

Đặc điểm của cây nhọ nồi

Cây nhọ nồi còn có tên gọi khác là cỏ mực, được biết đến là một loại cây mọc dại khắp các đồng quê Việt Nam. Những đặc điểm của cây cỏ mực cũng rất dễ nhận thấy, không quá khó khăn để tìm kiếm cây cỏ mực.

Nguồn gốc, phân bố

Ngoài tên cỏ mực phổ biến, cây nhọ nồi còn có nhiều tên gọi khác là thủy hạn liên, hạn liên thảo và có tên khoa học là Eclipta alba Hassk. Cây cỏ mực thuộc loại thực vật có hoa họ Hoa Cúc. Sở dĩ cây nhọ nồi còn được biết đến là cây cỏ mực vì khi vò nát cây sẽ có nước màu đen như mực chảy ra. Nhọ nồi mọc hoang ở khắp mọi nơi, có thể dễ dàng tìm kiếm ở bất cứ đâu đặc biệt là ở các vùng quê Bắc Bộ.

Cây nhọ nồi mọc thẳng hoặc bò ngang trên mặt đất, chiều cao khoảng 30 – 40cm, có cây có thể cao tới 80cm và phân nhánh. Thân cây cứng, có màu lục hoặc đỏ tía, được bao bởi một lớp lông trắng bên ngoài. Lá cây cỏ mực thường mọc đối nhau, dài khoảng 4 – 8cm, mặt lá thường có nhiều lông trắng nhỏ và có mép răng cưa thưa. Hoa cỏ mực có màu trắng, khá nhỏ và thường mọc thành cụm.

Thành phần hóa học

Theo Đông y, cây nhọ nồi có tính hàn, vị chua ngọt và không có độc nên thường được sử dụng trong các bài thuốc chữa bệnh liên quan đến huyết. Trong cây cỏ mực cs một số thành phần hóa học nổi bật như: Tannin, Flavonoids, Saponins, Iso Flavonoids, Glycosides triterpene và các axit hữu cơ. Những thành phần này đã được chứng minh tốt cho sức khỏe, có tác dụng trong việc chữa nhiều bệnh khác nhau.

Công dụng chữa bệnh của cây nhọ nồi

Cây nhọ nồi có vị chua, ngọt thanh nên được sử dụng để thanh nhiệt, chống đau, chống viêm, giảm sưng tấy, trị mẩn ngứa, xuất huyết dạ dày… Trong cỏ mực có chứa chất tanin có tác dụng làm giảm thời gian đông máu nên được dùng để cầm máu, chữa chảy máu cam. Thành phần Saponin có tác dụng làm giảm lượng Cholesterol trong máu, phòng ngừa và điều trị ung thư, tốt cho xương khớp và hệ miễn dịch.

Nhóm chất Flavonoids có khả năng làm chậm quá trình oxy hóa, làm đen tóc và bền thành mạch nên được sử dụng trong các bài thuốc điều trị tắc nghẽn mạch máu, cao huyết áp… Các thành phần có trong cây nhọ nồi có thể chữa các bệnh như mát máu, chữa nhiệt miệng, tiêu chảy, huyết áp cao, chữa đau dạ dày, tiêu chảy, làm đen tóc…

Công dụng phổ biến nhất của cây nhọ nồi được dân gian ta thường xuyên áp dụng là giúp cầm máu, chữa mề đay, giúp thanh nhiệt giải độc và chữa tiêu chảy. Với nhiều công dụng như vậy, cây nhọ nồi được sử dụng như một loại dược liệu trong các bài thuốc dân gian và Đông y, sử dụng cho hầu hết mọi đối tượng. Đặc biệt, cỏ mực có vị ngọt thanh, không có bất cứ tác hại nào nên không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dùng.

Những bài thuốc hay chữa bệnh từ cây nhọ nồi

Cây nhọ nồi có rất nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người nên được áp dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Dưới đây là những bài thuốc hay chữa bệnh từ cỏ mực mà bạn có thể tham khảo.

Bài thuốc chữa bệnh về máu, bồi bổ cơ thể

Bài thuốc phổ biến nhất là sử dụng cỏ mực để cầm máu. Bạn nên giã nát cây cỏ mực, sau đó đắp trực tiếp lên vết thương khi bị chảy máu. Lưu ý chỉ nên áp dụng với các vết thương nhỏ, với những vết thương lớn phải tiến hành sát trùng, rửa vết thương cẩn thận.

Đối với những người thường xuyên bị chảy máu cam thì có thể áp dụng bài thuốc gồm: 20g cỏ mực, 20g hoa hòe và 16g cam thảo. Sắc lấy nước uống mỗi ngày, có thể chia thành nhiều bận uống trong ngày sẽ giúp làm giảm tình trạng chảy máu cam.

Cây nhọ nồi cũng có tác dụng chữa bệnh rong kinh ở phụ nữ. Tức là khi chu kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn so với bình thường, gây rối loạn sức khỏe, khó chịu và ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt. Để chữa bệnh rong kinh, bạn chỉ cần lấy cỏ mực rửa sạch, giã nát vắt lấy nước uống. Hoặc bạn cũng có thể lấy cỏ mực khô sắc lấy nước uống, ngày uống 2 lần sáng tối, mỗi lần 1 chén nhỏ. Sau vài ngày bạn sẽ thấy tình trạng rong kinh biến mất.

Để cải thiện tình trạng cơ thể suy nhược, ăn không ngon, bạn có thể sử dụng cỏ mực kết hợp với mần thầu, gừng khô và sắc với 3 chén nước dừa nhỏ. Mỗi ngày uống 2 lần sẽ khiến hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn, cải thiện tình trạng suy nhược cơ thể.

Bài thuốc chữa viêm họng, sốt cao, sốt phát ban

Khi bị viêm họng với các biểu hiện như đau họng, đau rát khi nuốt, họng bị sưng thì bạn có thể sử dụng cây nhọ nồi để điều trị. Bài thuốc bao gồm: 20g nhọ nồi, 20g bồ công anh, 6g kim ngân hoa, cam thảo, 12 củ rẻ quạt, sắc với khoảng 300ml nước và uống liên tục đến khi khỏi bệnh. Thông thường sau 3 – 5 ngày, cảm giác đau rát cổ họng sẽ biến mất.

Với những người bệnh không thể dùng kháng sinh hay với trẻ nhỏ thì bài thuốc sử dụng cây nhọ nồi để hạ sốt là mẹo chữa bệnh hay mà các mẹ nên bỏ túi cho mình. Bạn cần chuẩn bị 20g cỏ mực, sài đất, củ sắn dây, 16g cam thảo, cây cối xay, 12g ké đầu ngựa và sắc lấy nước uống. Hoặc bạn chỉ cần chuẩn bị cỏ mực, sắn dây, cam thảo và sài đất cũng mang lại hiệu quả hạ sốt tốt. Mỗi ngày uống 1 thang sẽ giúp giảm sốt cao, điều trị bệnh cảm hiệu quả.

Bài thuốc chữa sốt phát ban từ cây nhọ nồi cũng được nhiều người biết đến và áp dụng. Theo dân gian, bài thuốc gồm có các loại thảo dược sau: cỏ mực, rau sam, mạch môn, sài đất, huyết sâm sắc lấy nước uống. Hoặc bạn chỉ cần sử dụng trực tiếp cỏ mực sắc lấy nước uống cũng giúp điều trị dứt điểm sốt phát ban. Tuy nhiên, trong quá trình điều trị người bệnh cũng cần lưu ý tránh gió để tránh bệnh nặng thêm.

Bài thuốc chữa nổi mề đay

Bài thuốc chữa nổi mề đay được sử dụng khá phổ biến trong dân gian. Bạn chỉ cần chuẩn bị một nắm lá nhọ nồi, lá khế, rau diếp cá, dưa chuột, lá nhài và lá huyết dụ. Rửa sạch các loại lá này, có thể ngâm với nước muối loãng để làm sạch hoàn toàn chất bẩn, giã lấy nước uống hoặc đắp trực tiếp lên vùng da bị nổi mề đay. Thực hiện khoảng 2 – 3 lần, bạn sẽ thấy tình trạng các vết mề đay biến mất hoàn toàn.
Thực tế, trong dân gian, mọi người thường không cần lấy đầy đủ các loại lá trong bài thuốc này. Mà chỉ cần chuẩn bị những loại lá dễ kiếm như lá nhọ nồi, lá khế, rau diếp cá, dưa chuột. Tuy nhiên bạn tuyệt đối không được bỏ lá nhọ nồi sẽ làm ảnh hưởng đến bài thuốc.

Các bài thuốc chữa bệnh khác

Cây nhọ nồi còn có tác dụng cải thiện tuần hoàn máu ở ngoài da, giúp làm đen tóc. Thành phần Saponin có trong cỏ mực giúp làm sạch tóc, chăm sóc tóc chắc khỏe, chắc mượt và đen bóng. Do đó, sử dụng cỏ mực thường xuyên sẽ giúp tóc suôn mượt, da dẻ mịn màng hơn. Uống nước sắc từ cây nhọ nồi cũng có tác dụng thanh nhiệt cơ thể, tốt cho hệ miễn dịch và hệ tuần hoàn.

Ngoài ra, dân gian cũng có bài thuốc sử dụng cây nhọ nồi để chữa bệnh trĩ. Bạn chỉ cần dùng một nắm cỏ mực , rửa sạch, giã nhuyễn, hòa cùng chén rượu nóng và chắt lấy nước trong để uống. Bạn có thể kết hợp đắp phần bã lên hậu môn để mang lại hiệu quả chữa bệnh nhanh hơn. Lưu ý vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi đắp.

Ngoài ra còn có các bài thuốc chữa bệnh từ cây nhọ nồi khác như bài thuốc chữa viêm xoang, bài thuốc chữa bệnh gout… Như vậy, cây nhọ nồi có rất nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe con người. Dù chỉ là một loại cỏ mọc hoang nhưng nó lại thực sự có ích trong cuộc sống hàng ngày. Bạn cũng có thể tham khảo thêm các bài thuốc khác từ các phòng khám, bác sĩ Đông y.

Những lưu ý khi sử dụng cây nhọ nồi chữa bệnh

Sử dụng cây nhọ nồi để chữa bệnh là phương pháp dân gian sử dụng thảo dược thiên nhiên. Phương pháp chữa bệnh này không mang lại hiệu quả tuyệt đối với tất cả đối tượng sử dụng. Trong quá trình áp dụng nếu bạn cảm thấy không có sự thay đổi thì phải dừng lại để chuyển qua điều trị bằng Tây y hay các phương pháp khác. Mặc dù cỏ mực không có tác hại đối với cơ thể nhưng bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng bài thuốc điều trị bệnh.

Đối với trẻ nhỏ, chỉ nên áp dụng phương pháp đắp, không nên cho trẻ uống nước để đảm bảo vô trùng cho hệ miễn dịch của trẻ. Đồng thời, bạn cũng không nên tự ý kết hợp các loại thảo dược với nhau để tránh trường hợp ngộ độc hay khắc tính.

Trên đây là những đặc điểm, công dụng chữa bệnh của cây nhọ nồi và những bài thuốc hay chữa bệnh từ cỏ mực. Hy vọng những thông tin này sẽ cung cấp thêm kiến thức cho bạn đọc về loại thảo dược thiên nhiên, những phương pháp chữa bệnh hữu ích trong dân gian.