Tâm lý trị liệu là gì? Ưu nhược điểm và quy trình thực hiện

Khái niệm tâm lý trị niệm mới bắt đầu phát triển trong những năm gần đây tại Việt Nam, tuy nhiên các phương pháp này đã được ứng dụng từ rất lâu đời tại các quốc gia phát triển trên thế giới để giúp đỡ những người đang gặp các vấn đề về tâm lý. Các nhà trị liệu thông quan ngôn ngữ, lời nói và sự thấu hiểu của mình để giúp đỡ những bệnh nhân tìm lại điểm cân bằng trong cuộc sống, khơi mở tâm trí để hướng tới sự trưởng thành, tích cực, qua đó dần nâng cao giá trị của bản thân, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tâm lý trị liệu là gì?

Bất cứ ai trong đời cũng từng có những áp lực trong cuộc sống. Trẻ nhỏ thì áp lực về việc học tập, điểm số; người trưởng thành thì áp lực về kiếm tiền; phụ nữ thì áp lực về chuyện con cái… Những lo lắng này nếu không được giải tỏa sẽ dần tích tụ lại, giống như một đám mây đen mịt mù đang chực đổ xuống. Đến một thời điểm nào đó khi bản thân con người không còn chịu được những căng thẳng thì sẽ tạo ra các phản ứng bùng nổ mà chính bản thân họ cũng không lường trước được.

Tâm lý trị liệu (Psychotherapy) được ra đời chính nhằm mục đích chữa làm những tổn thương trong tâm trí, suy nghĩ, hành vi, thay đổi nhận thức đúng đắn để đưa con người đến với cuộc sống an yên, tìm lại chính mình. Đây là tổ hợp các kỹ thuật ngôn ngữ và phi ngôn ngữ để tác động vào sâu trong tiềm thức của từng người, gỡ rối những khúc mắc mà bản thân bệnh nhân không thể loại bỏ được để dần dần nâng cao sức khỏe tinh thần.

Trong Psychotherapy, các nhà trị liệu thực hiện công việc chữa lành bằng cách nói chuyện, trao đổi cùng bệnh nhân để tìm được gốc rễ vấn đề, thông qua đó đưa ra hướng giải quyết giải quyết tốt nhất cho từng người. Tâm bệnh không phải là vấn đề có thể loại bỏ bằng thuốc mà cần phải hướng tới căn nguyên gây bệnh từ sâu trong tâm lý, liên quan đến cả thực tại và quá khứ mà chỉ có sử dụng ngôn ngữ, lời nói mới có thể thâm nhập vào.

Thực tế trị liệu tâm lý là một phương pháp được được ứng dụng tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, Pháp ngay từ thế kỷ 18 và là một trong những cực “hot” tại các quốc gia này. Tuy nhiên hiện nay lĩnh vực này mới chỉ thực sự được quan tâm và “nở rộ” tại Việt Nam trong những năm gần đây sau những thực tế đáng báo động từ những hệ lụy do các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu hay stress gây ra ngày càng cao.

Trị liệu tâm lý thường được áp dụng cho những vấn đề sau

• Mất ngủ- khó ngủ
• Rối loạn cảm xúc
• Rối loạn lo âu
• Trầm cảm
• Suy nhược cơ thể
• Tìm điểm cân bằng trong cuộc sống
• Giúp hòa hợp mọi mối quan hệ
• Rối loạn tiền đình
• Stress – căng thẳng mệt mỏi

Cần hiểu rằng trị liệu tâm lý không chỉ đơn thuần là tư vấn tâm lý mà nó còn rộng hơn rất nhiều. Trị liệu sẽ hướng đến mục tiêu dài hạn nhằm thay đổi cả về mặt nhận thức, suy nghĩ, hành vi theo một hướng tích cực. Nhà trị liệu (Master coach) đã được đào tạo chuyên môn, có các chứng chỉ và được cấp bằng hành nghề. Tùy những kỹ năng mà các nhà trị liệu đã được đào tạo và những trải nghiệm thực tế, mỗi người sẽ có một hướng giao tiếp, giúp đỡ bệnh nhân riêng như ngôn ngữ, thôi miên, âm nhạc, thiền định..

Nhìn chung tâm lý trị liệu trước hết chính là giải quyết các khúc mắc ở hiện tại, hướng đến tăng trưởng về nhân các ở tương lai. Người được tiếp nhận trị liệu tâm lý dần trưởng thành, chín chắn, biết các cư xử và hành động đúng đắn hơn. Các mục tiêu chính được tâm lý trị liệu đề ra bao gồm

• Gia tăng khả năng thấu hiểu bản thân của khách hàng
• Tìm kiếm giải pháp cho các khúc mắc, xung đột ở hiện tại (nếu có)
• Gia tăng giá trị con người , khách hàng học được cách chấp nhận chính mình, tôn trọng những khiếm khuyết của bản thân
• Rèn luyện kỹ năng ứng phó với những khó khăn, xung đột trong tương lai
• Củng cố cái “Tôi” vững chãi, vẹn toàn, đáng tin cậy

Một người hoàn toàn có thể tìm đến tâm lý trị liệu ngay cả khi họ không có bệnh hoặc có các triệu chứng nhưng chưa đủ để xác nhận bệnh để tăng sự tin tưởng vào bản thân, củng cố niềm tin vào tương lai và tìm ra sức mạnh, ước mơ tiềm ẩn, tìm lại chính mình. Bởi mục đích lớn nhất của trị liệu tâm lý vẫn chính là đem đến sức khỏe tinh thần, sự an yên trong tâm trí và cuộc sống hạnh phúc của tất cả mọi người.

Ưu nhược điểm của tâm lý trị liệu

Tất nhiên trong bất cứ vấn đề nào trong cuộc sống cũng luôn tồn tại các mặt ưu/ nhược điểm, không có điều gì là thực sự hoàn hảo.Việc nắm bắt và hiểu rõ các khía cạnh này sẽ giúp bạn có thể hòa hợp và ứng dụng nó một cách tốt nhất.

Ưu điểm

Thế mạnh đầu tiên và lớn nhất của trị liệu tâm lý chính là không cần phải dùng bất cứ loại thuốc nào nhưng vẫn có thể giải quyết tận gốc được căn nguyên vấn đề. Hầu hết chúng ta đều biết các loại thuốc thường đi kèm nhiều tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe. Đặc biệt với các loại thuốc dùng trong điều trị tâm lý không chỉ có nhiều tác dụng phụ kèm theo nhưng lại không mang đến tác dụng tuyệt đối cho bệnh nhân mà chỉ kiểm soát cảm xúc phần nào. Do đó tâm lý trị liệu luôn là phương pháp hàng đầu được hướng đến cho bệnh nhân gặp các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu..

Các chuyên gia tâm lý sẽ dùng chính ngôn ngữ, lời nói để thâm nhập vào tâm trí khách hàng để tìm ra được căn nguyên vấn đề. Khi đã gỡ bỏ được hoàn toàn những khúc mắc trong lòng thì các cảm xúc, nhận thức, hành vi cũng sẽ dần chuyển biến theo hướng tốt hơn. Vì thế điều trị thông qua tâm lý trị liệu có thể còn kết thúc sớm hơn điều trị bằng thuốc, tùy trường hợp nặng/ nhẹ khác nhau.

Vì không dùng thuốc nên các phương pháp tâm lý trị liệu có thể áp dụng cho tất cả mọi đối tượng từ trẻ nhỏ, người trưởng thành, người già, phụ nữ có thai, người đang cho con bú hay kể cả những người đang thực hiện điều trị bất cứ bệnh lý nào khác mà không phải gặp vấn đề gì.

Tâm lý trị liệu không chỉ giải quyết các vấn đề tận gốc mà còn muốn ngăn ngừa tối đa nguy cơ mắc bệnh trở lại. Không chỉ trò chuyện, các master coach còn hướng khách hàng đến cách giải quyết các vấn đề khó khăn trong cuộc sống, cách giải tỏa căng thẳng lo lắng, điều chỉnh nhận thức theo hướng lành mạnh nhất. Bởi thế tinh thần mỗi người tiếp nhận trị liệu tâm lý thường được ở trong trạng thái tốt nhất, ít bị tác động tiêu cực như trước đó

Tính bảo mật trong trị liệu cũng là yếu tố được đề cao bởi những vấn đề của bản thân không phải là điều dễ nó ra, rất nhiều người có những bí mật thầm kín đã giấu trong lòng từ rất lâu. Tuy nhiên các nhà trị liệu sẽ luôn cam kết đảm bảo tính bảo mật, giữ kín danh tính, câu chuyện cho tất cả khách hàng. Vì vậy khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm chia sẻ câu chuyện của bản thân với các nhà trị liệu mà không lo lắng rằng mọi người sẽ biết điểm yếu của mình.

Ưu điểm cuối cùng và cũng là mục đích nhất là mà các liệu pháp trị liệu tâm lý mang đến cho tất cả mọi người chính là cuộc sống vui vẻ,  bình an, hòa hợp được các mối quan hệ, gia tăng niềm tin vào bản thân. Một người sau khi đã hiểu được mình là ai, mình cần gì, muốn gì, biết tận hưởng niềm vui chính là thời điểm mà họ hạnh phúc nhất.

Nhược điểm

Trong trị liệu tâm lý, điểm qua trọng nhất và cũng thường gây ra nhược điểm cho liệu pháp này chính là việc tìm kiếm các nhà trị liệu hay master coach phù hợp với bản thân. Không phải nhà trị liệu giỏi, có nhiều bằng cấp là có thể giúp đỡ bệnh nhân mà điểm cốt yếu chính là sự hòa hợp và thấu hiểu. Ai là nhà trị liệu thậm chí còn quan trọng hơn việc trị liệu ở đâu, trị liệu bằng phương pháp nào.

Bệnh nhân khi gặp những vấn đề tâm lý sẽ rất khó để nhìn nhận rằng chuyên gia này có giỏi hay không mà sẽ xem xét thông qua hành vi, lời nói của người đối diện. Rất khó bệnh nhân có thể nói ra được hết những vấn đề, cảm xúc, suy nghĩ của mình trong thời gian đầu mà nó là một quãng đời dài đòi hỏi cả các master coach và bản thân người bệnh cần thực sự kiên nhẫn và quyết tâm. Tuy nhiên nếu bệnh nhân không đặt sự tin tưởng vào các nhà trị liệu mà chỉ muốn thực hiện qua loa, vì gia đình ép buộc, không trung thực thì rất khó để việc trị liệu có kết quả.

Tất nhiên để thâm nhập và hiểu rõ một người mà chính họ cũng đang không hiểu bản thân mình muốn gì không phải là điều đơn giản. Phương pháp của các chuyên gia có thể phù hợp với các bệnh nhân này nhưng có thể không phù hợp với bệnh nhân khác, điều này không có nghĩa là master coach đó không giỏi mà chỉ bởi hai người không thực sự phù hợp. Giống như chuyện tình cảm, rất khó để ràng buộc điều này.

Do đó trên thực tế vẫn có rất nhiều người thực hiện tư vấn tâm lý hay trị liệu nhưng vẫn không khỏi bệnh hoặc chỉ thuyên giảm được một thời gian sau đó vẫn tái phát trở lại do chưa thực sự tìm được các chuyên gia phù hợp. Điều này đã gây ra rất nhiều tranh luận về việc trị liệu tâm lý có thực sự đem lại kết quả tốt hay không.

Mặc dù vậy không thể phủ nhận rất nhiều bệnh nhân gặp các vấn đề tâm lý thực sự đã được cải thiện sau khi thực hiện trị liệu. Vì vậy bệnh nhân cần tìm hiểu rõ hơn, cố gắng kiên trì dành nhiều thời gian nói chuyện hơn cùng các master coach để có sự thấu hiểu ở cả hai bên, từ đó có thể bảo vệ sức khỏe của chính bản thân mình.

Quy trình thực hiện tâm lý trị liệu

Tùy từng tình trạng của bệnh nhân và các kỹ năng cá nhân của mỗi nhà trị liệu, mỗi người sẽ đưa ra một phác đồ điều trị phù hợp riêng với thời gian dài ngắn khác nhau và các phương pháp khác nhau. Tuy nhiên quy trình điều trị chứng thường được thực hiện như sau

Tạo một bầu không khí quan hệ có tính trị liệu

Tùy theo từng giai đoạn, vấn đề mà khách hàng gặp phải tuy nhiên thường trong các buổi trị liệu đầu tiên sẽ đều được tiến hành tại các trung tâm tâm lý hay bệnh viện để tạo ra bầu không khí mang tính trị liệu. Bởi việc trị liệu có thể kéo dài lâu, ít thì vài tháng nhưng có người cần phải duy trì gặp các các chuyên gia trong vài năm. Việc khiến tạo bầu không khí này sẽ tạo cảm giác tin tưởng, trấn an cho khách hàng.

Mối quan hệ giữa các nhà trị liệu sẽ được xây dựng trên các nguyên tắc Tin tưởng – Tôn trọng – Tránh những quan hệ riêng tư –  Luôn bám sát các quy tắc trị liệu. Việc đạt được các nguyên tắc ngày ngay từ những buổi đầu tiên sẽ giúp việc trị liệu đạt được kết quả tốt và nhanh nhất.

Giải tỏa cảm xúc của thân chủ

Khách hàng khi tham gia trị liệu thường không thể làm chủ cảm xúc của bản thân, có người có những phản ứng quá khích, kích phát nhưng có người lại thu mình và đều chưa thực sự mở lòng và tương tác với các master coach. Nhiệm vụ của các nhà trị liệu chính là cần dùng những kỹ thuật của mình giúp khách hàng giải tỏa được những ức chế trong lòng, mở được nút thắt tâm lý, từ đó mới có thể bắt đầu thực hiện trị liệu.

Việc giải tỏa cảm xúc cho thân chủ được thực hiện trên các nguyên tắc thấu cảm – Chấp nhận những cảm xúc âm tính (cảm xúc không thỏa mãn, mất hứng thú, buồn rầu, xấu hổ, tức giận) –  Không đồng hóa bản thân với khách hàng –  Tác động đúng lúc. Tùy những kỹ năng của nhà trị liệu mà quá trình thực hiện sẽ được tiến hàng theo một cách riêng.

Tạo sự thấu hiểu nơi thân chủ

Cốt lõi của các vấn đề tâm lý thường là do bản thân người bệnh không thể hiểu được chính mình, hiểu được bản thân mình cần gì và muốn gì nên mới gây ra các cảm xúc âm tính.  Điều này khiến bản thân họ không thể giải quyết được các vấn đề của bản thân và đủ tỉnh táo để thay đổi chính mình.

Vì vậy các nhà trị liệu sẽ tạo ra sự thấu hiểu ở bệnh nhân, hiểu được chính mình. Chỉ khi bản thân khách hàng có nhận định đúng đắn càng cao thì khả năng giải quyết các vấn đề càng tốt, việc điều trị càng tiến triển nhanh hơn.

Giúp thân chủ định hình lại cảm xúc

Những cảm xúc âm tính được gây ra do người bệnh không thể kiểm soát được cảm xúc của chính mình, gây ra những điều tiêu cực chi phối cả nhận thức và hành vi của họ. Khi luôn có những suy nghĩ tiêu cực, người bệnh không đủ năng lực và sự sáng suốt  để giải quyết các vấn đề của bản thân.

Các nhà trị liệu sẽ giúp người bệnh dần định hình được bản thân, cân bằng được cảm xúc của chính mình, tìm được điểm cân bằng trong cuộc sống để họ bình tĩnh và sáng suốt hơn. Mặt khác các master coach cũng thực hiện các kỹ thuật để bệnh nhân hướng đến những điều lạc quan, tích cực hơn từ đó hoàn toàn thay đổi các mặt nhận thức và cả hành vi trong cuộc sống.

Kết thúc trị liệu

Việc kết thúc ở đây không có nghĩa là hoàn toàn đã loại bỏ được các vấn đề hay hết thời gian trị liệu mà mang ý nghĩa là đã giúp bệnh nhân giải quyết được vấn đề của bản thân, hướng đến tương lai tốt đẹp hơn và đồng thời bản thân nhà trị liệu không được để mình bị ám ảnh bởi những vấn đề từ khách hàng.

Thực chất thời điểm kết thúc liệu trình trị liệu từ trung tâm khách hàng chưa hẳn đã thực sự ổn bởi điều này còn phụ thuộc rất nhiều vào ý chí của bệnh nhân. Tuy nhiên về cơ bản lúc này bệnh nhân đã dần cân bằng được cuộc sống của bản thân, biết các kiểm soát cảm xúc, bắt đầu thay đổi cuộc sống theo hướng lạc quan tích cực hơn.

Ngày nay tâm lý trị liệu đã ngày càng được quan tâm và đề cao hơn bởi những lợi ích tuyệt vời mà phương pháp này đem lại cho hệ thống sức khỏe tinh thần. Không chỉ những người đang gặp phải vấn đề về tâm lý mà những người đang gặp những băn khoăn trong cuộc sống, chưa định hình được những mong muốn của chính mình cũng nên sớm đến gặp các chuyên gia tâm lý để sớm có định hướng phát triển bản thân hơn.

TRUNG TÂM TÂM LÝ TRỊ LIỆU NHC VIỆT NAM

Đơn vị tiên phong tại Việt Nam áp dụng phương pháp trị liệu tâm trí, chữa lành tâm bệnh 

Uy tín – Tận tâm – Trách nhiệm – Chuyên nghiệp

• Cơ sở 1: Số 11 ngõ 83 Trần Duy Hưng, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
• Cơ sở 2: Số 37 Thâm Tâm, Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
• Cơ sở 3: Số 18 Phan Chu Trinh, Phường 13, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh
• Cơ sở 4: Số 107 Hoàng Hoa Thám, Phường 6, quận Bình Thạnh, TP.Hồ Chí Minh
• Hotline: 096 589 8008
• Website: https://tamlytrilieunhc.com/ 
• Fanpage: fb.com/tamlytrilieunhc