Thoát vị đĩa đệm L5 S1: Biểu hiện nhận biết và cách điều trị

Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 là một trong những bệnh lý xương khớp xảy ra phổ biến ở người lớn tuổi. Nếu như bệnh không có biện pháp can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng khôn lường như rối loạn cảm giác, bại liệt, tàn phế và thậm chí là mất khả năng vận động.

Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 là gì?

Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 là bệnh lý đĩa đệm xảy ra ở đốt lưng tại vị trí L5 S1. Trong đó, L5 là kí hiệu của sống thắt lưng nằm ngay tại vị trí thứ 5 và S1 là ký hiệu của xương cùng thứ nhất trong cột sống. Đoạn cột sống L5 S1 được xem là điểm tựa chính của xương cột sống.

Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị trượt ra khỏi vị trí bình thường, có thể là bị nứt hoặc bị rách khiến cho nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài gây chèn ép lên các rễ thần kinh và từ đó dẫn đến những cơn đau bộc phát tại vị trí này.

Sự chèn ép này lên những dây thần kinh có liên quan tới phần dây chằng ở các cơ xung quanh xương sườn, khiến cho bệnh nhân cảm thấy đau đớn. Tình trạng này gây ra những ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình sinh hoạt của bệnh nhân.

Bên cạnh đó, xương cột sống tại vị trí L5 S1 còn đảm nhận nhiều vai trò trong quá trình hoạt động của con người. Nếu có bất kỳ thương tổn nào cũng đều sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người bệnh và có nguy cơ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm .

Nguyên nhân dẫn gây thoát vị đĩa đệm L5 S1

Nguyên nhân gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 là quá trình lão hóa của cơ thể. Bên cạnh đó, còn bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác như:

• Tuổi tác: Quá trình lão hóa của cơ thể xảy ra ở đĩa đệm khiến cho màng bao có dấu hiệu nứt hoặc bị rách khiến nhân nhầy thoát ra ngoài. Qua nhiều năm chịu áp lực từ đốt sống khiến cho đĩa đệm bị suy yếu, giảm độ đàn hồi dẫn đến hiện tượng đĩa đệm bị chệch  ra khỏi vị trí.
• Thoái hóa xương: Đĩa đệm bị bào mòn và chịu tổn thương cao do quá trình lão hóa về tuổi tác khiến cho đĩa đệm mất nước nhiều hơn, tạo điều kiện để nhân đĩa đệm thoát ra ngoài.
• Chấn thương do tai nạn: Những va đập mạnh hay tai nạn gây chấn động sẽ làm ảnh hưởng đến xương cùng khiến cho bao xơ bị nứt và rách.
• Thừa cân: Trọng lượng cơ thể sẽ tác động lên xương khớp khiến cho vùng thắt lưng phải chịu áp lực lớn. Khi các đốt sống phải chịu áp lực trong một thời gian dài từ trọng lượng cơ thể và đè nén lên các đĩa đệm sẽ khiến cho đĩa đệm dễ bị tổn thương và lệch ra khỏi vị trí ban đầu.
• Do công việc: Các công việc nặng nề liên quan đến khuân vác sẽ khiến cho xương khớp phải chịu áp lực lớn hoặc công việc văn phòng luôn giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài làm việc sẽ làm tăng áp lực lên đốt sống và dẫn đến tình trạng thoát vị đĩa đệm.
• Vận động sai tư thế: Các hoạt động trong công việc, đi đứng hay ngồi sai tư thế cũng khiến cho xương cột sống vượt quá giới hạn cho phép. Đồng thời, những động tác như quá ưỡn người, khom lưng, cúi gập người, vẹo cột sống cũng tác động không nhỏ đến xương cột sống.
• Sinh hoạt không lành mạnh: Các loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe gây thừa cân, không cung cấp đủ chất dinh dưỡng hoặc lạm dụng quá nhiều chất kích thích cũng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đĩa đệm cột sống.
• Di truyền hoặc bẩm sinh: Có 2 nguyên nhân dẫn đến di truyền, thứ nhất là di truyền trực tiếp từ người thân trong gia đình mắc bệnh thoát vị đĩa đệm hoặc bạn bị di truyền đặc tính xương khớp yếu.

Biểu hiện nhận biết của bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1

Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 gây ra những cơn đau thắt lưng mà bất cứ bệnh nhân nào cũng gặp phải. Do đó, người bệnh sẽ nhận thấy cơ thể xuất hiện những triệu chứng như sau:

• Đau vùng thắt lưng và mông: Tình trạng này xảy ra ở vị trí thắt lưng, khi nhân nhầy thoát ra ngoài sẽ chèn ép lên đốt sống và rễ thần kinh gây ra những cơn đau đột ngột hoặc kéo dài dai dẳng. Ban đầu, cơn đau chỉ xuất hiện ở vùng thắt lưng, nhưng dần sẽ lan xuống vùng hông, mông và chi dưới.
• Xuất hiện cơn đau chạy dọc theo các dây thần kinh: Lượng chất nhầy trong đĩa đệm L5 S1 thoát ra ngoài sẽ gây đau đớn. Lúc này, những cơn đau đớn ở vùng lưng chạy dọc theo các dây thần kinh xuống dưới vùng mông, đùi và cuối cùng là toàn bàn chân.
• Chân tê cứng và mất cảm giác: Dây thần kinh L5 có liên kết với chân, khi bị tổn thương sẽ kéo theo mu bàn chân cùng với chân bị đau nhức và tê cứng, gây khó khăn trong quá trình co duỗi. Nếu trường hợp xảy ra nặng sẽ khiến chân bị mất cảm giác hoặc bị rối loạn vận động.
• Cơ bắp bị suy giảm: Nhân nhầy ở đĩa đệm thoát ra tác động vào cơ bắp và chi dưới khiến cho chức năng này bị suy giảm. Tình trạng này sẽ làm cho người bệnh cảm thấy khó khăn trong quá trình vận động, di chuyển, nhất là khi leo thang hoặc đi trên mặt bằng gồ ghề và dốc.
• Khó khăn khi vận động: Triệu chứng này khi lây xuống chi dưới sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động. Đặc biệt là khi đau ở vùng thắt lưng, người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi cúi gập người hoặc quay người về phía sau.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1

Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 nếu không kịp thời phát hiện và điều trị, người bệnh sẽ có nguy cơ mắc phải những biến chứng nguy hiểm như sau:

• Rối loạn cơ quan bài tiết: Nhân nhầy bị thoát ra ngoài sẽ gây chèn ép lên các cơ quan thần kinh và người bệnh sẽ có nguy cơ mắc phải chứng rối loạn cơ quan bài tiết, khiến cho người bệnh cảm thấy khó khăn và không thể chủ động trong việc thực hiện bài tiết.
• Thoái hóa đốt sống: Đĩa đệm khi bị tổn thương sẽ khiến cho lực ma sát giữa các đốt sống tăng lên gây ra hiện tượng bào mòn. Vì vậy, nếu không kịp thời điều trị thì bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 có thể gây ra bệnh thoái hóa đốt sống.
• Hội chứng chùm đuôi ngựa, đau rễ thần kinh: Thoát vị đĩa đệm sẽ khiến dây thần kinh bị chèn ép ở mức độ càng lớn. Với trường hợp nặng, bệnh sẽ có nguy cơ mắc chứng đau rễ thần kinh, nguy hiểm hơn là rễ dây thần kinh có thể bị đứt. Nếu chức năng của dây thần kinh bị suy giảm và mất kiểm soát sẽ gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa.
• Bệnh chuyển sang giai đoạn mãn tính: Nếu kéo dài tình trạng và không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ nhanh chóng chuyển sang giai đoạn mãn tính khiến cho quá trình điều trị trở nên khó khăn và tình trạng tê bì, đau nhức sẽ thường xuyên xuất hiện mất kiểm soát.
• Bại liệt: Bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, di chuyển của bệnh nhân, lâu dần sẽ khiến cho cơ bị teo và suy yếu. Tình trạng này sẽ làm tăng nguy cơ bị bại liệt, tàn phế, thậm chí là mất khả năng vận động.

Chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1

Khi phát hiện những biểu hiện trên, người bệnh nên đến cơ sở y tế thăm khám càng sớm càng tốt. Các bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện các chẩn đoán bằng quy trình khám lâm sàng và xét nghiệm:

1. Khám lâm sàng

• Khám cột sống thắt lưng: Thoát vị đĩa đệm L5 S1 sẽ gây ra hiện tượng đau nhức, sưng, viêm,… Khi thực hiện khám lâm sàng, bác sĩ sẽ nhận biết rằng khu vực này có dấu hiệu bị sưng đỏ, cảm thấy nóng và đau khi dùng tay sờ vào.
• Kiểm tra thần kinh: Người bệnh sẽ được thực hiện một số bài kiểm tra nhỏ như khả năng giữ thăng bằng khi di chuyển bằng mũi chân. Để từ đó xác định được những tổn thương và dấu hiệu bất thường của dây thần kinh.
• Khả năng vận động: Thực hiện một vài động tác như duỗi và nâng cao chân để đánh giá mức độ hoạt động của chi dưới. Một vài bài tập vận động ở hông và lưng sẽ giúp kiểm tra được mức độ tổn thương và mức độ ảnh hưởng đến cột sống của bệnh.
• Nâng chân: Như đã đề cập, bệnh thoát vị đĩa đệm sẽ ảnh hưởng đến chi dưới và làm giảm khả năng vận động. Vì vậy, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện một số bài tập liên quan đến khả năng duỗi và nâng chân để kiểm tra mức độ đau nhức khi nâng chân quá mức.

2. Xét nghiệm

Sau khi thực hiện khám lâm sàng, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các mẫu xét nghiệm về hình ảnh để kết quả chẩn đoán trở nên chính xác hơn. Các xét nghiệm bao gồm:

• Chụp X-quang: Thực hiện phương pháp này sẽ giúp bác sĩ khoanh vùng được những điểm bất thường nằm ngay tại vùng cột sống thắt lưng như gai cột sống, hẹp đốt sống.
• Chụp MRI: Sau khi chụp, dựa trên hình ảnh thu được, bác sĩ sẽ xác định chính xác vị trí tổn thương, mức độ tổn thương của xương khớp, dây thần kinh và mạch máu do tình trạng thoát vị chèn ép quá mức vào tủy sống.
• Chụp CT: Khi tiến hành chụp CT, máy quét sẽ nhanh chóng di chuyển xung quanh cơ thể và gửi hình ảnh về máy tính. Dựa vào kết quả thu được, bác sĩ sẽ tiến hành phân tích để xác định sự tồn tại của những điểm bất thường này.

Điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1

Sau khi thu được kết quả của quá trình thực hiện các chẩn đoán, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định áp dụng một số phương pháp điều trị như sau:

1. Sử dụng thuốc 

Đối với bệnh nhân mắc bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1 ở mức độ nhẹ do sớm kịp thời phát hiện thì bác sĩ sẽ được bác sĩ yêu cầu sử dụng các loại thuốc tây sau đây để ức chế cơn đau, cụ thể như:

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Các loại thuốc được sử dụng phổ biến như Paracetamol, thuốc chống viêm không steroid,… Tùy theo mức độ mà bác sĩ sẽ chỉ định uống hoặc tiêm để giảm đau.
• Thuốc giãn cơ: Tình trạng này xảy ra sẽ khiến cho cơ bắp xung quanh xương khớp bị co thắt, gây ra hiện tượng cơ cứng cơ gần cột sống. Để cải thiện tình trạng này, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân sử dụng thuốc giãn cơ thường gặp như Mydocalm, Dantrolene, Baclofen,…
• Thuốc giảm đau thần kinh và thuốc bổ: Tác dụng của các loại thuốc này sẽ tác động lên hệ thần kinh, làm giảm cảm giác đau đớn do tình trạng thoát vị gây ra. Người bệnh có thể dùng các loại thuốc bổ như B6, B12, B1 hoặc thuốc hỗ trợ giảm đau thần kinh Neurontin.
• Thuốc steroid: Một số thuốc steroid như Prednisolone, Dexamethasone có tác dụng làm ức chế hoạt động miễn dịch trong cơ thể để cải thiện tình trạng sưng, viêm và đau do thoát vị gây ra. Tuy nhiên các loại thuốc này không khuyến khích sử dụng vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ.
• Methylprednisolon: Thuốc này chỉ được sử dụng cho trường hợp đau nhức dữ dội và kèm theo hiện tượng phù tủy, có tác dụng chống viêm, dị ứng và ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, người bệnh chỉ được sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ.

2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp được bác sĩ khuyến khích thực hiện bởi khả năng an toàn và mang đến hiệu quả cao. Đây là phương pháp bảo tồn chức năng vận động, có tác dụng giảm đau và sưng viêm, giúp hỗ trợ quá trình chữa bệnh thoát vị đĩa đệm. Các phương pháp vật lý trị liệu bao gồm:

• Kéo giãn cột sống: Phương pháp này có tác dụng làm giảm áp lực từ các đốt sống lên đĩa đệm, từ đó giúp đĩa đệm trở về lại vị trí ban đầu.
• Phương pháp nhiệt và lạnh: Người bệnh có thể sử dụng biện pháp chườm nóng hoặc lạnh để cải thiện các triệu chứng đau nhức ở vùng thắt lưng do thoát vị đĩa đệm gây ra. Trong đó, túi chườm lạnh có tác dụng sưng viêm, túi chườm nóng khiến các đốt sống giãn ra và giảm áp lực đĩa đệm.
• Điện trị liệu: Một số phương pháp trị liệu thường gặp là siêu âm, tia laser, kích thích điện, sóng ngắn,… Có tác dụng làm giảm cơn đau cấp tính bằng cách làm cản trở các tín hiệu từ dây thần kinh truyền lên não.
• Vận động trị liệu: Một số động tác trị liệu tác động lên cơ bụng, cột sống thắt lưng, cơ mông và cơ đùi giúp kéo giãn cột sống, đĩa đệm và cột sống trở nên linh hoạt và dẻo dai hơn, làm giảm sự chèn ép lên các dây thần kinh và làm tăng sức mạnh cơ bắp, phục hồi đĩa đệm.

3. Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp mà bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện khi sử dụng các phương pháp trên không mang lại tính hiệu quả và bệnh nhân phải chịu đựng rất nhiều những cơn đau ở vị trí thắt lưng. Dưới đây là một số phương pháp dựa trên mức độ tổn thương:

• Phẫu thuật mổ hở: Đây là phương pháp truyền thống đến nay vẫn được sử dụng bởi tính hiệu quả của nó. Phương pháp này sẽ được thực hiện bằng cách mở rộng bản sống, cắt bỏ dây chằng với đường rạch trên da từ 4 – 6cm tuy nhiên phương pháp này sẽ tàn phá mô mềm nhiều.
• Phẫu thuật Mini – COD: Thông qua đường mổ, bác sĩ sẽ lấy nhân thoát vị ra nhằm loại bỏ tình trạng chèn ép vào rễ thần kinh và tủy sống, giúp các mô xung quanh không bị tổn thương.
• Cắt đĩa đệm sống vi phẫu qua một ống banh nội soi: Bác sĩ sẽ sử dụng một ống banh có kích thước đường kính khoảng 2cm và thông qua một đường rạch dài ở da phía sau để lấy nhân của đĩa đệm thoát vị giải ép rễ thần kinh.
• Phẫu thuật nội soi: Phương pháp này sẽ dùng một dụng cụ nhỏ để mổ lấy nhân thoát vị bằng một đường rạch da cho phép quan sát rõ ở trên màn hình thông qua hệ thống kính, đèn nội soi cùng với môi trường nước được tưới và rửa liên tục.

Biện pháp phòng ngừa thoát vị đĩa đệm L5 S1

Để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1, người bệnh cần phải xây dựng chế độ sinh hoạt và ăn uống lành mạnh, giúp hạn chế gây áp lực lên cột sống, chẳng hạn như:

• Hạn chế ngồi quá lâu một chỗ, nên vận dụng một số bài thể dục cho lưng tại ghế làm việc. Mỗi ngày cứ sau 1 giờ thì nên đứng dậy đi lại và vận động nhẹ nhàng.
• Nên giữ cột sống luôn thẳng trong sinh hoạt hàng ngày, tránh thay đổi tư thế đột ngột hoặc quay vẹo cột sống.
• Hạn chế khuân vác các vật nặng, làm các công việc nặng nhọc để tránh gây áp lực lên đĩa đệm và cột sống.
• Nên chơi những môn thể thao phù hợp với thể trạng, tập luyện đều đặn 30 phút mỗi ngày. Tránh chơi thể thao quá sức hoặc kéo dài, không nên tập luyện khi cơ thể đang yếu.
• Kiểm soát cân nặng tránh tình trạng cơ thể bị thừa cân, béo phì gây áp lực lên cột sống.
• Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều canxi và vitamin để xương khớp chắc khỏe. Đồng thời, hạn chế dung nạp các chất kích thích vào cơ thể như rượu, bia, thuốc lá,…
• Nên đến bệnh viện để kiểm tra sức khỏe theo định kỳ để phòng tránh các bệnh lý liên quan đến xương khớp.

Trên đây là những thông tin chia sẻ về bệnh thoát vị đĩa đệm L5 S1, bệnh nếu không sớm điều trị sẽ làm suy giảm các chức năng vận động và để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Vì vậy, khi cơ thể xuất hiện bất kỳ những triệu chứng đau đột ngột hoặc đau từng cơn dữ dội và kéo dài âm ỉ thì người bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám để các bác sĩ hỗ trợ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm:

• 9 cách chữa thoát vị đĩa đệm tại nhà hiệu quả không dùng thuốc

• Cách khắc phục đau lưng do thoát vị đĩa đệm đơn giản